Misschien denk je dat empathie iets softs is, dat ver afstaat van jou als resultaatgerichte leider. Dat is natuurlijk ook zo. En tegelijkertijd kan een meer empathische houding je veel opleveren: meer productiviteit, kwaliteit en vitaliteit van jezelf en je medewerkers. Empathisch leiderschap klinkt misschien zacht, maar levert harde resultaten op! Bovendien heb je een beetje empathie nodig bij het creëren van een veilig werkomgeving en het voorkomen en aanpakken van grensoverschrijdend gedrag.

Minder doen

Empathisch zijn is vooral een kwestie van minder doen: niet oordelen, geen mening geven en niet dwingen. Als je al iets doet, dan zijn het vrij passieve activiteiten, zoals je open stellen, luisteren en observeren. Met deze luiheid laat je medewerkers floreren! Ze nemen meer eigen verantwoordelijkheid. Ze werken harder. Het ziekteverzuim daalt. De productiviteit gaat omhoog. En ook jouw eigen vitaliteit verbetert. Een gevalletje win-win, toch?

Hoe word je een empathische leider? 5 stappen:

 1. Stel je open

Iedereen wil graag gezien en gehoord worden. Mensen lijken op elkaar en toch zijn we allemaal verschillend. Iedereen leeft in zijn eigen wereldje en we denken allemaal dat dat dé wereld is. Daarom denken we al snel dat we wel weten waar de ander het over heeft en vullen we het verhaal van de ander in met onze eigen aannames, beelden en ervaringen. Empathie begint met nieuwsgierigheid naar de wereld van die ander. Zet jouw wereld even opzij en laat de ander op jouw lege leitje zijn of haar wereldbeeld tekenen. Treed de ander met Radicale Open Interesse (R.O.I.) tegemoet.

2. Luister actief

Probeer dat beeld van de ander zo helder mogelijk te krijgen door open vragen te stellen, als:

• Hoe bedoel je dat precies?
• Wat betekent dat voor jou?
• Waar gaat dit voor jou over?

En check af en toe of je jouw gesprekspartner goed begrepen hebt met een parafrase (Bedoel je…. ?) of korte samenvatting. Vergeet niet daarna stil te zijn en te wachten op de reactie van de Ander!

3. Sta stil bij jezelf

Doe regelmatig een STOP:
STapje terug en STil worden,
Observeer je eigen gedrag, gedachten en gevoelens en
Pak dan de draad weer op.

Hierdoor leer je jezelf beter kennen en krijg je helderheid in wat van jou is en wat van de ander. Dit schept, in ieder geval voor jezelf, een hoop duidelijkheid en handelingsruimte.

Zo kun je er ook achterkomen welke behoeften verscholen liggen onder jouw emoties. Dat is effectiever dan ze gewoon maar uit te leven (op anderen).

Observeer ook de non-verbale communicatie van anderen. Dat geeft inzicht in het effect dat je op hen hebt.

4. Wees helder over je verwachtingen

Als leider heb je verwachtingen van je medewerkers. Ik hoor vaak van leiders dat die verwachtingen bij hun medewerkers wel duidelijk zullen zijn. Vanzelfsprekend. Tja, maar waarom handelen je medewerkers er dan toch niet naar?

Dus: maak je verwachtingen expliciet en check of de boodschap is overgekomen. Als dat zo is, vraag dan wat hij of zij van jou nodig heeft om aan jouw verwachtingen te kunnen voldoen.

5. Ontvang en geef open feedback

Maak expliciet complimenten over wat je medewerker goed gedaan heeft. En benoem net zo duidelijk wat er niet goed gegaan is. Of welk gedrag er in jouw organisatie wel en en niet gewaardeerd wordt. Richt je hierbij steeds op feitelijk gedrag en het effect ervan. Dan hoeft niemand zich aangevallen te voelen.

Als je feedback van je medewerker krijgt, ontvang dit dan vanuit een open houding, actief luisterend en observeer wat het met je doet. Oftewel, we zijn weer terug bij punt 1, 2 en 3…

Hoe dan?

Denk je nu: ’Ja, leuk hoor, vijf stappen, maar ze zijn nogal veelomvattend en nogal lastig om toe te passen.’ Dan ben ik het weer met je eens. Tegelijkertijd is het eigenlijk ook niet veel meer dan oprechte aandacht en compassie voor jezelf en de ander hebben. En misschien je eigen overtuigingen af en toe ter discussie stellen. Ik help je graag met het ontwikkelen van deze vaardigheden tijdens individuele coaching of in een training.

Eendaagse workshops

Op 15 april (in Amsterdam) en 15 mei (in Drenthe) kun je meedoen aan de eendaagse workshop Empathisch Leiderschap. We werken in een kleine, vertrouwelijke groep met diepgang en relativerende humor. Klik hier om te lezen hoe Ger Jägers deze workshop heeft ervaren.

Leergang coachend leidinggeven

Wil je nog een stapje verder gaan en je ontwikkelen tot een coachende leidinggevende?

Op woensdag 18 september 2024 start de Leergang Coachend Leiderschap in Amsterdam weer. Die bestaat uit vijf praktische trainingsdagen waarin je een behoorlijke ontwikkeling doormaakt als empathische leider, die medewerkers laat floreren, resultaten behaalt, zorgt voor een veilig en prettig werkklimaat en zelf ook vitaal blijft.

Ook in-company

Deze opleiding geef ik ook in-company, op maat gemaakt. Neem contact met mij op voor een afspraak.