Als empathische deugneus, die altijd probeert het gezamenlijke belang te dienen, leg ik het steeds weer af tegen mensen met een sterk narcistische persoonlijkheid. Zelfs met alles wat ik intussen weet over narcistische relationele dynamieken, blijft het voor mij moeilijk – onmogelijk? – ermee om te gaan. Herken jij dat misschien?

Geschikt als doelwit

We zijn niet de enigen, hoor. Als je eigenschappen hebt, zoals een groot vermogen tot affectieve empathie en compassie, neigt dienstbaar te zijn naar het algemene belang, op jezelf reflecteert en een sterke morele innerlijke kompas hebt, loop je grote kans doelwit of slachtoffer te worden van een sterk narcistische of sociopathische persoonlijkheid. Jouw eigenschappen bezit een narcistische persoon namelijk nauwelijks tot niet. Integendeel. En dat maakt jou kwetsbaar in het contact.

Geen last van zelfreflectie

Juist omdat jij wel reflecteert op je eigen gedrag en er verantwoordelijkheid voor neemt, ben je bruikbaar en manipuleerbaar voor de narcistische persoon. Die laatste heeft namelijk nauwelijks tot geen ‘last’ van zelfreflectie, empathie of moreel geweten. Voor deze persoon bestaat er maar één wereld en die draait om hem of haar zelf.  Alleen het eigen belang telt.  Je voelt ‘m al: jij probeert samen het gemeenschappelijke belang te dienen en de Ander dient alleen zijn of haar eigen belang. Dan gaat de verhouding al scheef.  Bovendien schroomt deze persoon niet om dat eigen belang te dienen met liegen en manipuleren. Vervolgens projecteert deze persoon zijn of haar eigen intenties op jou. Zo kan het gebeuren dat jij te horen krijgt dat je alleen maar je eigen belang dient, je verantwoordelijkheid niet neemt, dat je manipuleert en niet redelijk bent. Daar zit je dan met je goede gedrag en nobele intenties. En je trekt je de beschuldigingen nog aan ook, omdat het je diepste waarden raakt.  Je voelt je zo ontzettend niet gezien in je intenties en goede wil. Je onderzoekt je eigen gedrag: heb ik anderen werkelijk tekort gedaan? Ben ik niet sensitief genoeg geweest naar het gevoel en belang van de anderen? En precies dat doet de narcistische persoon niet. Nooit. Gaat ie ook niet doen. Wat jij ook doet of zegt. Het gaat niet gebeuren. Die valse hoop kun je maar beter laten varen.

Het is gekmakend, eenzaam en een verloren zaak.

Wat het extra pijnlijk en eenzaam maakt is dat, naast de manipulaties, gaslighting, dreigingen en andere druk die door de narcistische persoon op je gezet wordt, de omgeving nauwelijks tot geen begrip voor je heeft. De narcistische persoon heeft namelijk vaak de mensen om je heen al zo beïnvloed, dat zij denken dat jij de ‘foute’ persoon bent. Hoe expliciet je ook aangeeft wat er gebeurt en waaronder je te lijden hebt, je krijgt geen steun of empathie. Sterker nog, de kans is groot dat de narcistische persoon jou beschuldigt van wat hij of zij zelf voortdurend doet. Voor je het weet ben jij je aan het verantwoorden voor jouw ‘agressieve en grensoverschrijdende’ gedrag jegens de narcistische persoon. Daar zit je dan met je intenties om recht te doen aan allen en vrede en harmonie te creëren in je team, organisatie of familie. Doelwit zijn in een narcistische dynamiek beschadigt je zelfbeeld en kan je emotioneel, fysiek en ook financieel uitputten.

Narcistische relationele dynamieken doorzien

Tenzij er mensen zijn in je omgeving die snappen wie degene is die zo gewetenloos manipuleert. En wie het doelwit, het slachtoffer is. Die de narcistische dynamieken doorzien en steun kunnen geven aan jou, degene die de steun werkelijk nodig heeft. Om te overleven en om te helen van de beschadigingen die je op hebt gelopen in de narcistische relationele dynamieken.

Belang van bewustwording

Daarom vind ik het zo ontzettend belangrijk dat Vertrouwenspersonen inzicht ontwikkelen in narcistische en andere toxische relationele dynamieken. De zogeheten ‘melders’ en ‘klokkenluiders’ beantwoorden namelijk vaak aan het profiel van ‘deugneus’ en zijn vaak slachtoffer van toxische relationele dynamieken. En tegelijkertijd vermommen mensen met een narcistische persoonlijkheid zich ook soms als slachtoffer en doen ze een melding tegen hun doelwit.

Ook  HR-managers, hulpverleners, maatschappelijk werkers, zorgverleners, advocaten, rechters, coaches en therapeuten zouden hier idealiter diepgaand inzicht in ontwikkelen. Als ze zich bewust worden van wat er aan de hand is, kunnen ze de juiste steun aan de juiste persoon geven en niet onbewust instrument worden in het manipulatieve ‘spel’ van de narcistische persoon. Zo voorkomen we met elkaar dat doelwitten van narcistische dynamieken dubbel slachtoffer worden. En kunnen we bijdragen aan hun helingsproces.

Dat is de reden dat ik de workshop ‘Narcistische dynamieken’ heb ontwikkeld voor professionele begeleiders.

Daarnaast werk ik samen met de Compliance Insights Academy en bieden we samen een geaccrediteerde nascholing Narcistische relationele dynamieken voor Vertrouwenspersonen aan.

Ook bied ik Eerste Hulp bij Grensoverschrijdend Gedrag in organisaties. Ik kan helderheid helpen scheppen in wat er aan de hand is in jouw organisatie.

Neem contact met me op om te inventariseren wat ik voor je kan betekenen.

Enne… meestal als je verwikkeld bent geraakt in dergelijke narcistische relationele dynamieken, is de beste oplossing om eruit te stappen. Weg te gaan. Om op zoek te gaan naar een andere partner, andere baan,  andere opdrachtgever, andere sportclub, ander huis en soms zelfs een andere stad…

En schroom niet om hulp te zoeken bij het herstel ervan. Ik begeleid je graag  bij het hervinden van je zelf(vertrouwen) en je kwetsures te helen en transformeren naar groei en kracht.